Als sterven een stuk leven wordt
De auteur Manu Keirse is klinisch psycholoog en doctor in de medische wetenschappen. Hij schreef eerder de boeken ‘Helpen bij verlies en verdriet’, ‘Kinderen helpen bij verlies’ en ‘Vingerafdruk van verdriet’. In ‘Afscheid van moeder’ beschrijft hij zijn persoonlijke ervaringen tijdens haar tien maanden durende ziekte, en bij haar sterven. Er werd bij haar borstkanker ontdekt, die zich reeds verspreid had in haar lichaam.
Als medicus is hij vertrouwd met diagnose en prognose, gericht op onderzoeksresultaten en geuit in een quasi-medische taal. Deze medische taal heeft zijn waarde en mag niet onderschat worden. Maar nu staat hij zichzelf toe om zijn emoties op het terrein van ziek-zijn en sterven te uiten. Hij gaat woorden vinden voor zijn ervaringen en gevoelens.
Het is zijn eigen verhaal, zijn eigen emoties waarin zijn moeder een bijzonder aandeel heeft. Zij verstaat de kunst om haar ziek-zijn en komend sterven midden in het leven te plaatsen. Dit doet zij o.a. door belangrijke levenservaringen opnieuw bespreekbaar te maken met haar kinderen en daarin worden ook de gevoelens verwoord en verhaald. Zo ontstaat er ruimte om ook het afscheid nemen en sterven samen te delen en te beleven. De gevonden woorden vormen de verbindingslijnen tussen het leven en haar sterven.
Door veel met moeder te praten, groeit hij als het ware toe naar het naderend afscheid. In deze kostbare tijd komt zijn moeder dichterbij en neemt zij afstand. Moeder blijft zo lang mogelijk midden in het leven staan, maar het is anders, veel dieper dan ooit te voren.
De rol van zijn vrouw, als schoondochter blijft eerst wat op de achtergrond. Zij biedt Keirse alle ruimte om zijn relatie met moeder uit te diepen. In een latere fase, als het sterven dichterbij komt, biedt zij praktische hulp in de verzorging, terwijl haar man mijmerend aanwezig is. Hun kinderen worden op hun eigen wijze betrokken bij het naderend afscheid van oma, passend bij hun belevingswereld.
Moeders stem gaat zwijgen, maar blijft nog zoveel zeggen, ook over het graf heen. Keirse vindt nieuw houvast in een bestaan, waarin zijn wortels zijn doorgesneden. Er is vermoeidheid, verdriet en droefheid, maar ook vreugde, dankbaarheid, nieuw begrip en mooie herinneringen. Zo komt hij weer op verhaal in het leven.
Dit boek is geschreven in de Vlaams Katholiek religieuze context, waarin het geloof prominent aanwezig is en het dagelijks leven draagt. Als je hier weinig of niets mee hebt, bevat het boek toch zoveel levenswijsheid en moois, dat het aanbevelenswaardig is voor iedereen om te lezen. De wijze waarop moeder haar sterven midden in het leven plaatst en daarmee de weg naar het afscheid plaveit voor haar kinderen met mooie herinneringen en dankbaarheid is indrukwekkend. Voor hen, die geconfronteerd worden met een naderend afscheid van een geliefde kan dit boek inspirerend werken en tot hulp en steun zijn.
Corrie Sleebos
Manu Kierse: Afscheid van moeder.
Als sterven een stuk leven wordt.
177 pagina’s.
Uitgeverij Lannoo nv, Tiel. 2004.
ISBN 90 2095629 9
