Verslag van de lezing van 22 mei 2014, met veel praktische tips.
Donderdag 22 mei kwamen drie mensen vertellen over vermoeidheid bij kanker. In het gebouw van de Rabobank werden vele mensen gastvrij ontvangen. Ik dacht voordien: “Misschien hoor ik niets nieuws, want ik ben al zo lang patiënt en weet ondertussen erg goed wat ik wel en niet kan en moet doen.” Maar het was een goede avond. Met duidelijke uitleg van Dr. Gerrit Jan Veldhuis, nuttige tips van een revalidatie verpleegkundige en van Sjantel Postema, ergotherapeut.
De definitie van het IKNL voor vermoeidheid bij kanker is:
Kankergerelateerde vermoeidheid is een aanhoudend gevoel van uitputting gerelateerd aan kanker of aan de behandeling ervan, dat het dagelijks functioneren belemmert. Vermoeidheid bij kanker verschilt van normale vermoeidheid door de intensiteit, de duur en de sensatie. Vermoeidheid bij kanker is heviger dan de vermoeidheid die men normaal gesproken na inspanning ervaart, reageert niet op rust of slapen, en is overweldigend in die zin dat men er niet overheen kan stappen.
Kankergerelateerde vermoeidheid kent verschillende uitingsvormen c.q. dimensies:
- lichamelijke vermoeidheid (bijv. zwakte, het niet in staat zijn tot het verrichten van lichamelijke inspanning);
- mentale vermoeidheid (bijv. concentratie- en geheugenstoornissen, moeite met denken, beslissingen nemen);
- emotionele vermoeidheid (bijv. snel optredende geïrriteerdheid of emotionele labiliteit);
- verminderde interesse en motivatie.
Vermoeidheid is één van de meest voorkomende symptomen bij patiënten met kanker. Het is daarbij het symptoom met de grootste invloed op de kwaliteit van leven en het dagelijks functioneren van patiënten en hun naasten. De invloed van vermoeidheid op het dagelijks functioneren is groter dan die van pijn. Daarbij is de behandeling van vermoeidheid moeilijk, omdat er nog weinig bekend is en er vaak meerdere factoren tegelijkertijd een rol spelen.
Vermoeidheid komt voor in alle stadia van kanker: voordat de diagnose is gesteld, rond en na de primaire behandeling, zelfs na volledige genezing en bij patiënten met locoregionaal uitgebreide of gemetastaseerde ziekte bij wie de behandeling palliatief van opzet is.
Een hele mond vol. Uit de lezingen, waarbij ook ruim de tijd werd genomen om vragen te beantwoorden, bleek wel dat vermoeidheid inmiddels erg serieus genomen wordt door behandelaars. De gesprekken met een specialist, maar ook het volgen van Oncologische Revalidatie (het vroegere Herstel & Balans) zijn voor een belangrijk deel gericht om patiënten met kanker praktisch te helpen – soms met medicijnen, vaak door het wijzen op gedrag.
De belangrijkste adviezen wil ik graag doorgeven:
- Beweeg zoveel mogelijk. Ook tijdens de kuren. Thuis of in het ziekenhuis. Ga iedere dag fietsen (buiten of op de hometrainer) of lopen, dat is goed voor je lijf en het proces.
- Door te blijven zitten of liggen verslapt je lijf en ga je je nog beroerder voelen.
- Houd een dagboek bij: schrijf op wanneer je erg moe bent. Dat geeft inzicht.
- Regelmatig slapen: voorkom een onregelmatig slaappatroon.
- Maak het bespreekbaar in je omgeving en bij je arts.
- Hanteer de salami-techniek: Doe niet alles in één keer maar wissel een activiteit af met rust (je eet een worst plakje voor plakje… niet in één keer de hele worst).
- Het KWF heeft de brochure uitgegeven “Vermoeidheid na kanker”.
- Stichting September heeft een Zorgboek uitgegeven: Vermoeidheid en kanker. Deze is voor ongeveer 18 euro te bestellen bij uw apotheek.
